Năm 2024, Cục SHTT đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký CDĐL cho 11 sản phẩm, bao gồm nhiều đặc sản có giá trị kinh tế và văn hóa đặc trưng. Các sản phẩm được bảo hộ đa dạng cả về chủng loại và phân bố đồng đều ở các vùng miền, bao gồm: Gà mía Sơn Tây (Hà Nội), Dừa sáp Trà Vinh (Trà Vinh), Na Lạng Sơn (Lạng Sơn), Mác mật Lạng Sơn (Lạng Sơn), Nghêu Bến Tre (Bến Tre), Nước mắm Nam Ô (Đà Nẵng), Gạo Thạnh Phú (Bến Tre), Cây mai vàng Bình Định (Bình Định), Thanh trà Huế (Thừa Thiên Huế), Hoàng mai Huế (Thừa Thiên Huế), Chanh không hạt Bến Lức Long An (Long An). 

Bên cạnh việc tiếp tục bảo hộ CDĐL cho các sản phẩm đáp ứng điều kiện bảo hộ, Việt Nam cũng đã có những bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ và quảng bá các sản phẩm đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký CDĐL từ những năm trước. Các chương trình xúc tiến thương mại, hội chợ và quảng bá sản phẩm được bảo hộ CDĐL đã giúp người tiêu dùng nâng cao khả năng nhận diện sản phẩm, hiểu rõ hơn giá trị của sản phẩm, đồng thời mở rộng cơ hội tiếp cận các thị trường tiềm năng. 

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, quá trình bảo hộ và phát triển CDĐL vẫn đối mặt với một số khó khăn và thách thức đáng kể, cụ thể là: 

• Đánh giá tiền khả thi còn hạn chế: Một số địa phương chưa thực hiện tốt hoạt động đánh giá tiền khả thi khi xây dựng hồ sơ đăng ký CDĐL, dẫn đến việc 03 đơn đăng ký CDĐL bị từ chối cấp giấy chứng nhận, gây lãng phí nguồn lực địa phương và cơ quan quản lý. 

• Quy mô sản xuất nhỏ lẻ: Phần lớn các sản phẩm được bảo hộ CDĐL vẫn được sản xuất ở quy mô hộ gia đình hoặc hợp tác xã nhỏ, khiến năng suất và chất lượng chưa đồng đều. 

• Thiếu liên kết chuỗi giá trị: Việc tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm được bảo hộ CDĐL còn mang tính rời rạc, thiếu tính liên kết và chiến lược tổng thể, làm giảm hiệu quả khai thác giá trị sản phẩm. 

• Hạn chế trong công tác quản lý: Việc kiểm soát chất lượng và bảo vệ quyền SHTT đối với CDĐL còn chưa chặt chẽ, dễ dẫn đến tình trạng giả mạo sản phẩm. 

• Thiếu đầu tư vào công nghệ chế biến: Các sản phẩm được bảo hộ CDĐL chủ yếu được bán dưới dạng nguyên liệu thô, chưa có nhiều sản phẩm chế biến sâu để gia tăng giá trị thương mại. 

• Khó khăn trong xuất khẩu: Một số sản phẩm được bảo hộ CDĐL vẫn chưa đáp ứng được các tiêu chuẩn xuất khẩu khắt khe của các thị trường lớn như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, dẫn tới khó khăn trong việc thâm nhập các thị trường này. 

• Thiếu sự vào cuộc của doanh nghiệp: Sự thiếu quan tâm của chính các doanh nghiệp và nhà sản xuất ở các địa phương cũng là một rào cản lớn đối với sự phát triển bền vững của CDĐL. 

Để nâng cao giá trị và phát huy tiềm năng của CDĐL, trong thời gian tới, cần tập trung vào các giải pháp sau: 

• Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý: Xây dựng các cơ chế bảo vệ và kiểm soát việc sử dụng CDĐL chặt chẽ hơn, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người sản xuất và nâng cao uy tín thương hiệu. 

• Đẩy mạnh liên kết doanh nghiệp: Tạo điều kiện để các doanh nghiệp đầu tư vào chế biến sâu, xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm, được bảo hộ CDĐL một cách bài bản. 

• Nâng cao chất lượng sản phẩm: Đẩy mạnh ứng dụng KH&CN trong sản xuất và chế biến để tăng năng suất và đảm bảo chất lượng đồng đều. 

• Phát triển thị trường xuất khẩu: Xây dựng chiến lược quảng bá CDĐL của Việt Nam trên thị trường quốc tế, hỗ trợ đăng ký bảo hộ CDĐL tại các quốc gia có tiềm năng tiêu thụ lớn. 

• Tăng cường hỗ trợ tài chính: Chính phủ cần tiếp tục có các chính sách hỗ trợ tài chính, ưu đãi về vốn vay đối với các doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia sản xuất và kinh doanh sản phẩm CDĐL. 

• Đẩy mạnh chuyển đổi số: Phát triển hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử, giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận diện sản phẩm chính hãng. 

• Thúc đẩy nghiên cứu và đổi mới sáng tạo: Hỗ trợ nghiên cứu khoa học về giống cây trồng, kỹ thuật canh tác, chế biến và bảo quản nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. 

Bảo hộ CDĐL không chỉ góp phần giữ gìn danh tiếng và phát huy giá trị của các đặc sản truyền thống mà còn tạo ra những cơ hội lớn trong phát triển kinh tế địa phương và hội nhập quốc tế. Để tận dụng tối đa tiềm năng của CDĐL, cần tiếp tục triển khai những giải pháp, chiến lược phát triển toàn diện, kết hợp giữa bảo tồn giá trị văn hóa, nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ. Việc thực hiện hiệu quả các giải pháp trên không những giúp nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của kinh tế Việt Nam trong tương lai.