Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, nhấn mạnh phát huy nguồn lực trí tuệ con người và Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, xác định rõ mục tiêu đổi mới mạnh mẽ giáo dục phổ thông, nâng cao năng lực số, tư duy sáng tạo và kỹ năng đổi mới sáng tạo cho học sinh. Hai Nghị quyết này không chỉ tạo hành lang chính sách mà còn giao nhiệm vụ cụ thể cho các Bộ, ngành. Việc triển khai các nhiệm vụ cụ thể khi tích hợp yêu cầu từ hai Nghị quyết sẽ mở ra cơ hội và cũng là đáp ứng xu thế trong việc đưa giáo dục ĐMST, SHTT vào chương trình giáo dục quốc gia ở mọi cấp độ, biến trường học thành nơi ươm mầm ý tưởng và giúp giới trẻ hiểu được cách thức bảo vệ quyền đối với các ý tưởng sáng tạo ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 

Trên cơ sở đó, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực giáo dục như Công ty Cổ phần truyền thông Trường Thành, Công ty Smart School, Công ty BK Holdings, một số trường phổ thông ở Hà Nội triển khai nhiều hoạt động thiết thực, có ý nghĩa trong năm 2025, ví dụ như: (i) hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm giáo dục SHTT dành cho học sinh phổ thông” (ngày 25/3/2025, tại Hà Nội); (ii) ngày hội ĐMST và SHTT tại Trường Tiểu học Tân Định (ngày 29/5/2025, tại Hà Nội); (iii) toạ đàm giữa Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang và thế hệ trẻ Việt Nam với chủ đề “WIPO và hành trình kiến tạo hệ sinh thái SHTT thúc đẩy đổi mới sáng tạo cho thế hệ trẻ Việt Nam” và Triển lãm các sản phẩm ĐMST của học sinh, sinh viên một số trường trọng điểm trên địa bàn Hà Nội (ngày 26/9/2025, tại Hà Nội). Gần đây nhất là chuỗi sự kiện trong Hội thảo quốc tế về giáo dục SHTT dành cho khu vực ASEAN (từ ngày 24-28/11/2025, tại Hà Nội). 

 

Các đại biểu tham dự trực tiếp Hội thảo quốc tế về giáo dục SHTT dành cho khu vực ASEAN, từ ngày 24-28/11/2025, tại Hà Nội (Nguồn: Ban tổ chức) 

Hội thảo quốc tế đã thu hút hơn 90 đại biểu, trong đó có hơn 30 chuyên gia WIPO, các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia xây dựng chương trình giáo dục và giáo viên phổ thông từ các nước ASEAN cùng hơn 50 đại biểu Việt Nam tham dự trực tiếp. Hội thảo không chỉ trao đổi kinh nghiệm xây dựng chương trình giảng dạy sở hữu trí tuệ, chia sẻ tài liệu của WIPO (có thể tùy biến theo ngôn ngữ và văn hóa từng nước), mà còn tổ chức các phiên thực hành thiết kế bài giảng và đặc biệt là chuyến tham quan thực tế tại Trường THCS & THPT Tạ Quang Bửu (Hà Nội) – nơi trang bị một FABLAB hiện đại để học sinh của trường thực hiện các dự án sáng tạo. Hình ảnh các em học sinh tự tin trình bày sản phẩm sáng tạo trước đoàn quốc tế đã để lại ấn tượng sâu sắc, khẳng định tiềm năng triển khai mạnh mẽ giáo dục ĐMST và SHTT tại Việt Nam. 

Đặc biệt, trong khuôn khổ Hội thảo, Cục Sở hữu trí tuệ đã phối hợp với WIPO tổ chức Cuộc họp cấp cao “Phát triển hệ sinh thái ĐMST gắn với giáo dục SHTT” diễn ra chiều 24/11/2025, tại Hà Nội. Cuộc họp có sự tham dự của bà Altayework Tedla Desta, Giám đốc Học viện WIPO, các chuyên gia phụ trách Chương trình Đổi mới sáng tạo Atal (Atal Innovation Mission - AIM) của Ấn Độ cùng lãnh đạo một số cơ quan, đơn vị liên quan của Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, một số trường đại học, phổ thông, một số tổ chức, doanh nghiệp trong lĩnh vực giáo dục. Cuộc họp tập trung chia sẻ kinh nghiệm mô hình AIM, một trong những hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thành công dành cho học sinh phổ thông. 

Mô hình AIM, được khởi xướng năm 2016 dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng Ấn Độ và quản lý bởi NITI Aayog (National Institution for Transforming India - cơ quan tư vấn chính sách công hàng đầu của Chính phủ Ấn Độ), hiện đã thiết lập hơn 10.000 Atal Tinkering Labs (ATL) tại các trường học, tiếp cận 11 triệu học sinh, tạo ra 1,6 triệu dự án sáng tạo và hơn 15.000 đơn đăng ký sáng chế từ chính các em học sinh. AIM không chỉ dừng ở cơ sở vật chất mà xây dựng cả một hệ sinh thái hoàn chỉnh: từ vườn ươm khởi nghiệp (Atal Incubation Centres), trung tâm đổi mới sáng tạo cộng đồng (ACIC), đến các cuộc thi giải quyết thách thức quốc gia (ANIC). Kết quả là Ấn Độ đã vươn từ hạng 81 lên hạng 38 Chỉ số Đổi mới toàn cầu (GII 2025), sở hữu 188.000 doanh nghiệp khởi nghiệp, 120 unicorn và tạo ra 1,7 triệu việc làm chất lượng cao. Năm 2024, AIM ký Thỏa thuận hợp tác chung (JLoI) với WIPO để nhân rộng mô hình này ra các nước  Nam bán cầu, trong đó xác định Việt Nam là một trong những đối tác ưu tiên. 

Tại cuộc họp, các đại biểu phía Việt Nam đánh giá cao tính thiết thực và ý nghĩa của mô hình AIM, đồng thời đề xuất thí điểm thiết lập các “IP Labs” hoặc “Phòng lab sáng tạo” tại trường phổ thông. Các Bên sẽ thảo luận chi tiết hơn về nội dung này trong thời gian tới. Đây chính là bước đi cụ thể để hiện thực hóa cam kết trong Bản ghi nhớ hợp tác giữa Cục SHTT và WIPO được ký nhân chuyến thăm của Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang tháng 9/2025. 

Nhìn về tương lai, với sự đồng hành của Học viện WIPO (WIPO Academy) qua chương trình IP4Youth & Teachers (IP4Y&T - là một sáng kiến của WIPO Academy nhằm thúc đẩy giáo dục SHTT cho thanh thiếu niên và giáo viên, tập trung vào học sinh phổ thông), sự hỗ trợ kỹ thuật từ Chương trình AIM (Ấn Độ) và đặc biệt là quyết tâm chính trị đã được thể hiện rõ nét trong Nghị quyết 57 và 71, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn giáo dục SHTT với ĐMST ngay từ cấp học phổ thông. Đó sẽ là những phòng lab sáng tạo ở mọi vùng miền, những câu lạc bộ khởi nghiệp cho học sinh, những bài giảng về giá trị của ý tưởng sáng tạo và cách bảo vệ và khai thác những ý tưởng sáng tạo thông qua quyền SHTT. Việc mỗi học sinh đều hiểu rằng “ý tưởng của mình đáng giá” và có ý thức tôn trọng quyền SHTT sẽ góp phần xây dựng một nền văn hoá SHTT toàn dân, khi đó Việt Nam không chỉ biết tôn trọng quyền SHTT mà còn tạo ra một thế hệ doanh nhân trẻ, nhà khoa học trẻ, sẵn sàng đưa đất nước hội nhập sâu rộng vào hệ thống SHTT và ĐMST khu vực và thế giới trong kỷ nguyên kinh tế tri thức./. 

Một số hình ảnh tại Hội thảo và sự kiện bên lề (Nguồn: Ban tổ chức) 

 

 

 

Phòng Hợp tác quốc tế